Peşəkar Mühasibatlıq Sertifikasiyasına hazırlıq (PMS)

PMS I mərhələ

• Maliyyə Hesabatları üzrə Konseptual Əsaslar
• Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları
• Maliyyə hesabatlarının təqdimatı (MUBS №1)
• Ehtiyatlar (MUBS №2)
• Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat  (MUBS №7)
• Uçot siyasətləri, uçot qiymətləndirmələrində  dəyişikliklər və səhvlər (MUBS №8)
• Hesabat dövründən sonrakı hadisələr  (MUBS №10)
• Mənfəət vergisi (MUBS №12)
• Torpaq, tikili və avadanlıqlar (MUBS №16)
• İşçilərin mükafatlandırılması (MUBS №19)
• Hökumət subsidiyalarının uçotu və hökumət  yardımı haqqında məlumatın açıqlanması  (MUBS №20)
• Xarici valyuta məzənnələrində dəyişikliklərin  təsiri (MUBS №21)
• Borclar üzrə məsrəflər (MUBS №23)
• Əlaqəli tərəflərlə bağlı məlumatların  açıqlanması (MUBS №24)
• Pensiya təminatı planları üzrə mühasibat  uçotu və hesabatlılığı (MUBS №26)
• Fərdi maliyyə hesabatları (MUBS №27)
• Asılı müəssisələrə və birgə müəssisələrə  investisiya qoyuluşları (MUBS №28)
• Hiperinflyasiyalı iqtisadiyyatlarda maliyyə  hesabatlılığı (MUBS №29)
• Maliyyə alətləri Təqdimat (MUBS №32)
• Səhm üzrə mənfəət (MUBS №33)
• Aralıq maliyyə hesabatlılığı (MUBS №34)
• Aktivlərin Qiymətdən düşməsi (MUBS №36)
• Yaradılmış ehtiyat fondları, Şərti öhdəliklər  və Şərti aktivlər (MUBS №37)
• Qeyri-maddi aktivlər (MUBS №38)
• Maliyyə alətləri Tanınma və ölçülmə  (MUBS №39)
• İnvestisiya mülkiyyəti (MUBS №40)
• Kənd təsərrüfatı (MUBS №41)
• Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq  Standartlarının ilk dəfə tətbiq edilməsi (MHBS №1)
• Pay alətləri əsasında ödəmə (MHBS №2)
• Müəssisələrin birləşməsi (MHBS №3)
• Satış üçün saxlanılmış uzunmüddətli aktivlər  və dayandırılmış əməliyyatlar (MHBS №5)
• Təbii ehtiyatların kəşfiyyatı və  qiymətləndirilməsi (MHBS №6)
• Maliyyə alətləri Məlumatın açıqlanması  (MHBS №7)
• Əməliyyat seqmentləri (MHBS №8)
• Maliyyə alətləri (MHBS №9)
• Birləşdirilmiş (konsolidə edilmiş) maliyyə  hesabatları (MHBS №10)
• Birgə razılaşmalar (MHBS №11)
• Digər müəssisələrdə iştirak paylarının  açıqlanması (MHBS №12)
• Ədalətli Dəyərin Ölçülməsi (MHBS №13)
• Təxirə salınmış tarif düzəlişləri üzrə hesablar  (MHBS №14)
• Müştərilərlə müqavilələr üzrə gəlirlər (MHBS №15)
• İcarələr (MHBS №16)
• Siğorta müqavilələri (MHBS №17)

PMS II mərhələ: Vergi qanunvericiliyi

Ümumi müddəalar

• Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə tənzimlənən münasibətlər
• Azərbaycan Respublikasının vergi qanunvericiliyi
• Vergilərin müəyyən edilməsinin və tutulmasının əsasları  
• Azərbaycan Respublikasında vergi sistemi
• Vergitutmanın formaları
• Dövlət vergiləri
• Muxtar respublika vergiləri
• Yerli vergilər (bələdiyyə vergiləri)
• Vergilərin hesablanmasının və ödənilməsinin pul vahidi
• Vergi qanunvericiliyi ilə tənzimlənən münasibətlərin iştirakçıları
• Vergi anlayışı
• Vergilərin müəyyən edilməsinin əsas şərtləri
• Vergi Məcəlləsində istifadə edilən əsas anlayışlar  
• Bazar qiyməti
• Transfer qiyməti

Vergi ödəyicisi. Vergi agenti  

• Vergi ödəyicisinin hüquqları  
• Vergi ödəyicisinin vəzifələri  
• Vergi agenti
• Qarşılıqlı surətdə asılı olan şəxslər  
• Daimi nümayəndəlik
• Dövlət vergi orqanları  
• Dövlət vergi orqanları və onların təyinatı
• Vergi orqanlarının fəaliyyətinin hüquqi əsasları  
• Vergi orqanlarının hüquqları
• Vergi orqanlarının vəzifələri  
• Kommersiya və (və ya) vergi sirri

Vergi nəzarəti

• Vergi nəzarəti və onun formaları
• Vergi ödəyicilərinin uçotu
• Uçota alınma, yenidən uçota alınma və uçotdan çıxarılma qaydaları
• Bankların vergi ödəyicilərinin uçotu ilə bağlı vəzifələri
• Vergi yoxlamaları və maliyyə institutlarında vergi monitorinqi
• Kameral vergi yoxlaması
• Səyyar vergi yoxlaması
• Səyyar vergi yoxlamasının nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi
• Səyyar vergi yoxlamasının yoxlamanın keçirilməsi üçün vergi orqanlarının vəzifəli şəxslərinin ərazilərə və ya binalara daxil olması
• Baxış protokolu
• Sənədlərin tələb edilməsi
• Sənədlərin və nümunə kimi əşyaların götürülməsi
• Ekspertiza
• Vergi yoxlamasının keçirilməsinə kömək göstərilməsi üçün mütəxəssisin dəvət edilməsi
• Tərcüməçinin iştirakı
• Müşahidəçinin iştirakı
• Vergi yoxlamasının həyata keçirilməsi üzrə hərəkətlərin icraatı zamanı tərtib edilən protokola dair ümumi tələblər
• Vergi yoxlamasının materiallarına baxılmanın nəticələri üzrə qərarın çıxarılması
• Operativ vergi nəzarəti
• Xronometraj metodu ilə müşahidə aparılması
• Məcburi nişanlama ilə nişanlanmalı olan mallar üzərində nəzarət
• Vergi yoxlaması keçirildikdə qanunsuz zərərin vurulmasının yolverilməzliyi
• Vergi qanunvericiliyin pozulmasına görə maliyyə sanksiyasının alınması qaydası

Vergi qanunvericiliyinin pozulmasına görə məsuliyyət

• Vergi qanunvericiliyinin pozulmasına görə məsuliyyətin ümumi əsasları
• Vergi qanunvericiliyinin pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb olunmanı istisna edən hallar
• Vergi qanunvericiliyinin pozulmasında şəxsin təqsirini istisna edən hallar
• Vergi qanunvericiliyi ilə bağlı hüquqpozuntusuna görə məsuliyyətə cəlb etmənin və maliyyə sanksiyalarının alınmasının müddəti 

Vergi orqanlarının qərarlarından (aktlarından) və onların vəzifəli şəxslərinin hərəkətlərindən hərəkətsizliyindən) şikayət verilməsi

• Şikayət verilməsi qaydası
• Vergi orqanında şikayətə baxılma
• Məhkəməyə verilmiş şikayətlərə baxılma 

Vergilərin ödənilməsi üzrə ümumi qaydaları

• Vergilər üzrə borcların alınması qaydası
• Qeyri-qanuni gəlir
• Vergitutma obyektinin ayrı-ayrı hallarda müəyyən edilməsi qaydaları
• Sənaye, yaxud texnologiyalar parklarında vergitutma
• İnvestisiya təşviqi sənədini almış hüquqi şəxslərdən və fərdi sahibkarlardan vergitutma
• Müddətlərin müəyyən edilməsi qaydası
• Xarici valyutanın manatla hesablanması
• Vergi ödəyiciləri ilə yazışma
• Vergi ödəyiciləri tərəfindən uçot sənədlərinin tərtib edilməsi və saxlanması
• Elektron qaimə-fakturaları
• Malların alış aktı
• Vergi hesabatının tərtib edilməsi və verilməsi qaydası
• Ödəmələr haqqında məlumatın verilməsi
• Hesabatın verilməsi müddətinin uzadılması
• Vergi ödəyiciləri ilə münasibətdə bankların və bank əməliyyatlarının ayrı-ayrı növlərini həyata keçirən digər kredit təşkilatlarının vəzifələri
• Banklar və bank əməliyyatlarının ayrı-ayrı növlərini həyata keçirən kredit təşkilatları tərəfindən məlumatların verilməsi
• Maliyyə institutları tərəfindən məlumatların verilməsi
• Vergi öhdəliyi
• Vergi öhdəliyinin əvvəlcədən müəyyənləşdirilməsi barədə qərar
• Vergi öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi
• Müəssisə (təşkilat) ləğv edildikdə vergi öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi
• Müəssisə (təşkilat) yenidən təşkil edildikdə vergi öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi
• Vəfat etmiş, fəaliyyət qabiliyyətini itirmiş və ya itkin düşmüş fiziki şəxslərin vergi öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi
• Vergi ödəyicisi tərəfindən vergilərin hesablanması və ödənilməsi qaydası
• Vergi orqanları tərəfindən vergilərin hesablanması
• Verginin hesablanması haqqında bildiriş
• Vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddətləri və həmin müddətlərin dəyişdirilməsi
• Vergilərin ödənildiyi yer
• Artıq ödənilmiş vergilərin, faizlərin və maliyyə sanksiyalarının məbləğlərinin qaytarılması
• Vergilər üzrə borcların ödənilməsi qaydası
• Əmlakın siyahıya alınması qaydası
• Vergi ödəyicisinin əmlakı hesabına verginin tutulması qaydası
• Ödənilməyən vergilər üçün birgə məsuliyyət
• Ödəmə mənbəyində verginin tutulmamasına və ya büdcəyə köçürülməməsinə görə məsuliyyət  
• Ümidsiz borcların silinməsi
• Sübut etmək vəzifəsi  

Fiziki şəxslərin gəlir vergisi

• Vergi ödəyiciləri  
• Vergitutma obyekti
• Gəlir
• Muzdlu işlə əlaqədar alınan gəlir
• Muzdlu işə aid olmayan fəaliyyətdən gəlir
• Gəlirin dəqiqləşdirilməsi
• Gəlir vergisinin dərəcəsi
• Gəlir vergisindən azadolmalar və güzəştlər 

Hüquqi şəxslərin mənfəət vergisi

• Vergi ödəyiciləri
• Vergitutma obyekti
• Verginin dərəcələri
• Azadolmalar və güzəştlər 

Fiziki şəxslərin gəlir vergisinə və hüquqi şəxslərin mənfəət vergisinə aid olan maddələr  

• Gəlirin əldə edilməsi ilə bağlı xərclər
• Gəlirdən çıxılmayan xərclər
• Gəlirdən faizlər üzrə çıxılan məbləğlərin məhdudlaşdırılması
• Ümidsiz borcların gəlirdən çıxılması
• Ehtiyat sığorta fondlarına ayırmaların gəlirdən çıxılması
• Elmi tədqiqat, layihə-axtarış və təcrübə konstruktor işlərinə çəkilən xərclərin gəlirdən çıxılması
• Amortizasiya ayırmaları və gəlirdən amortizasiya olunan aktivlər üzrə çıxılan məbləğlər
• Təmirlə bağlı xərclərin gəlirdən çıxılması
• Sığorta haqlarının gəlirdən çıxılması
• Geoloji-kəşfiyyat işlərinə və təbii ehtiyatların hasilatına hazırlıq işlərinə çəkilən xərclərin gəlirdən çıxılması
• Qeyri-maddi aktivlərə çəkilən xərclərin gəlirdən çıxılması
• Gəlirdən çıxılan məbləğlərin məhdudlaşdırılması
• Zərərin keçirilməsi
• Ödəmə mənbəyində dividenddən vergi tutulması
• Ödəmə mənbəyində faizlərdən vergi tutulması
• Ödəmə mənbəyində icarə haqlarından və royaltidən vergi tutulması
• Qeyri-rezidentin gəlirindən ödəmə mənbəyində vergi tutulması
• Qeyri-rezidentin daimi nümayəndəliyinin xalis mənfəətindən ödəmə mənbəyində vergi tutulması
• Xarici ölkədə ödənilən verginin nəzərə alınması.
• Güzəştli vergi tutulan ölkələrdə əldə edilən gəlir
• Gəlirin və xərcin uçotu qaydası
• Kassa metodu ilə gəlirin və xərcin uçotu prinsipləri
• Kassa metodundan istifadə olunarkən gəlirin əldə edilməsi vaxtı
• Kassa metodundan istifadə olunarkən xərcin çəkilməsi vaxtı
• Hesablama metodundan istifadə edilərkən gəlirin və xərcin uçotu qaydası
• Hesablama metodundan istifadə olunarkən gəlirin əldə edilməsi vaxtı
• Hesablama metodundan istifadə edilərkən xərcin çəkilməsi vaxtı
• Uzunmüddətli müqavilələr üzrə gəlir və gəlirdən çıxılan məbləğlər
• Əmtəə-material ehtiyatlarının uçotu qaydası
• Maliyyə lizinqi
• Gəlirdən çıxılan məbləğlərin kompensasiya edilməsi və ehtiyatların azaldılması
• Aktivlər təqdim edilərkən gəlir və zərər
• Aktivlərin dəyəri
• Gəlirin və ya zərərin qəbul edilməməsi
• Hüquqi şəxsin ləğv edilməsi
• Hüquqi şəxsin yaranması
• Hüquqi şəxsin yenidən təşkil edilməsi
• Hüquqi şəxs üzərində sahibliyin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdirilməsi
• Bəyannamənin verilməsi
• Cari vergi ödəmələri 

Dövlət vergiləri

• Əlavə dəyər vergisi
• Aksizlər  
• Əmlak vergisi  
• Torpaq vergisi
• Yol vergisi
• Mədən vergisi
• Sadələşdirilmiş vergi

Təlimçi: 

Tural Abbasov

Tural Abbasov 2007-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının “Beynəlxalq Münasibətlər” ixtisasını bitirmişdir. Odlar Yurdu Universitetində “Maliyyə nəzarəti və audit” ixtisası üzrə magistr təhsili almış və hal-hazırda təhsilini İqtisadi Elmi Tədqiqat İnstitutunda “Daxili fiskal siyasət və dövlət maliyyəsi” ixtisası üzrə dissertanturada davam etdirir.  

İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin Tədris Mərkəzində, Azərbaycan Universitetində, Odlar Yurdu Universitetində və Bakı Dövlət Universitetində vergitutma və vergi sahəsində müxtəlif mövzular üzrə dərslər tədris etmiş və etməkdədir. Azərbaycanda və dünyanın bir çox ölkələrində maliyyə, vergi, iqtisadiyyatın digər sahələri və biznes mövzuları üzrə çox sayda təlimlərin, təlim proqramlarının, konfransların, seminarların və digər tədbirlərin iştirakçısı olmuşdur.  

Kiçik və Orta Sahibkarlıq Subyektləri üçün Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları (KOS üçün MHBS) üzrə və İctimai Sektor üçün Mühasibat Uçotunun Beynəlxalq Standartları üzrə I və II səviyyə üzrə Peşəkar Mühasib Sertifikatlarına malikdir. “Sahibkar qadınların vergi biliklərinin artırılması” layihəsinin layihə müəllifi və rəhbəri olmaqla yanaşı, ölkə ərazisində həyata keçirilən bir çox layihələrdə vergi sahəsi üzrə ekspert və təlimçi olaraq iştirak etmişdir. Təlimçi tərəfindən “vergi qanunvericiliyi”, ”vergi uçotu”, “beynəlxalq vergitutma” mövzuları üzrə təlimlər həyata keçirilir.

Təlimçi Peşəkar Mühasib Sertifikatının 2-ci mərhələsi (Vergi qanunvericiliyi) üzrə çoxsaylı təlimlər həyata keçirmiş və keçirməkdədir. Bu istiqamətdə formalaşmış təcrübə və yanaşmaların nəticəsində təlimlərində iştirak edən iştirakçıların imtahanın 2-ci mərhələsində uğur qazanma nəticələri çox yüksəkdir.